Gilles de la Tourette

Tegenover het Museum Kurhaus in Kleef ligt een park, tevens arboretum. Ergens tussen de platanen en lindes staat een boom van brons - een stam met kale takken - bewegingloos kunstwerk te wezen. Beeldhouwer Giuseppe Penone pelt bomen af tot in de kern en bevriest dit proces in diverse stadia met verschillende middelen. Rond deze sculptuur is de natuur begonnen met het afpellen van bladeren, de herfst nadert.
Teruglopend van de boom naar het museum passeer ik een gearmde man en vrouw, die me geen echtpaar lijken. Ze zijn gedempt in gesprek en net voorbij als ik luid een hond hoor blaffen. Het klinkt als een grote hond, een Duitse herder, wat hier wel voor de hand ligt. Ik draai me om, maar zie geen hond. Het moet de man zijn, misschien een lijder aan het syndroom van Tourette, dat onvoorspelbaar geluiden dicteert aan zijn slachtoffer. Terwijl hij rustig voortstapt met zijn dame hoor ik hem nog een keer. Een beetje geshockeerd loop ik verder, Gilles de la Tourette kende ik alleen maar uit boeken, maar live doet hij denken aan een performance in de beeldende kunst.
De laan langs het park heet de Joseph Beuys-Allee. Onder zijn naam staat op het bord de tekst; 'Bildhauer. Begründer des erweiterten Kunstbegriffs', een formulering zoals alleen het Duits die toelaat. In een van zijn performances praatte de in Kleef geboren Beuys tegen een dode haas op zijn schoot, het gezicht beschilderd met bronsverf als bij een standbeeld, daarmee de definities oprekkend van sculptuur en gesprek.
Riep die Touretteman misschien heel hard: "Beuys, Beuys"?
Iets verder aan de weg langs het museum staat op een hoge sokkel een gedrongen mensfiguur in burgertenue met een grote sabel te kijken naar de obelisk op de heuvel, een gedenkteken voor de gevallenen in de Frans-Duitse oorlog van 1871.
Het kunstwerk van Stephan Balkenhol staat op de voormalige plek van de oorlogsgod Mars en lijkt die hiermee op een ernstige wijze lachwekkend te maken.
In de dierentuin verderop klinkt een luid gekrijs van vogels, misschien is het voedertijd. Uit een huizenblok naast het park hoor ik de stem van een zwakzinnige. Eenden snateren in de gracht rond de geometrisch aangelegde tuin schuin tegenover het museum en langs de drukke weg liggen de resten van een platgereden dier, opeens lijkt alles sculptuur en performance.
Over deze weg reden ooit koetsen bedaard heen en weer naar het Kurhaus, nu is het een komen en gaan van lawaaiige landbouwtrekkers, vrachtwagens, motoren en open auto's met bassende luidsprekers, een soort estafette van Tourette.
De hemel erboven is geheel gaan betrekken en ik moet denken aan de politieke hitsingle van Beuys waarin hij hees zong: "Wir wollen Sonne, statt Reagan".