Stemmen

"Ik hoor stemmen", dat kan het begin zijn van een ziektegeschiedenis die door Oliver Sacks liefdevol beschreven gaat worden. Het is niet meer dan een verhoogde gevoeligheid om duistere redenen. Gisteren hoorde ik een vrouw aan een terminaal ziekbed praten over de situatie en kreeg daarbij de sensatie van 'taaislijmziekte in woordenbrij', het onzichtbare sputum loste pas op toen ze verdween.
Vandaag in een gesprek bij de bakker het woord 'slof' opgevangen, het werd verdedigd door een meisje met bolle wangen tegen onbegrip van anderen door het in de Dikke van Dale te plaatsen, bij wijze van erkenning. Ik vroeg me af of de Dikke het kent als slap, vermolmd of broos in het Nedersaksisch.
Daarna, in de kringloopwinkel die hier 2Switch heet hoor ik de stem van een zonderling die een beetje lijkt op Quasimodo. Hij speurt de planken en tafels af, op zoek naar herkenning in een titel, net als ik eigenlijk. Het vreugdevolle moment waarop het boek jou vindt en je onder zijn arm neemt. Een tijdlang denk ik dat hij met een begeleider is, die op een kalme, kameraadschappelijke manier met hem praat in het plaatselijk dialect. Quasimodo lijkt alleen enthousiaste kreten te slaken, het klinkt als BOH!, gevolgd door het mompelen van een titel door zijn verpleger. Maar dan zie ik dat hij alleen is en in samenspraak met zichzelf. Onopvallend volg ik hem langs de boekenkasten, maar heb het idee dat hij mijn spionage voelt als onze ooghoeken contact maken. De boektitels brengen hem in verbazing, ik hoor hem zeggen: "Ivoren wachters? Rio? Damesverband? Godverdommenan!". Zo gaat het minutenlang, hij is de patient en ik ben een pseudo-Oliver Sacks met open staande microfoon.
Zou hij misschien veel meer belezen zijn dan ik en een hele boekenkast met uit de mode geraakte schrijvers kennen? Vestdijk ook hier? Heinrich Böll? Octave Mirbeau? Godverdommenan, het zou kunnen dat ik een literaire Quasimodo ben en hij een 'idiot savant'. Maar dat vloeken en dat BOH!, dat duidt toch op het syndroom van Tourette? Aan de kassa zie ik hem afrekenen, maar niet welke boeken het zijn. Van Heere Heeresma? Maarten 't Hart? Marion Bloem?
Hij verdwijnt schonkig naar buiten, naar zijn Notre Dame-kamer, vol boeken.
Ik kijk hem na over mijn aankopen: de lp's 'Once upon a time in the west' en de vondst 'Csardas', waarop het nummer: 'Ritka búza, ritka árpa, ritka rozs'*, de wijze waarop het gedicht 'Hongaarse Rhapsodie' van J.M.W. Scheltema gaat.
En een gifgroene speelgoed-racemotor, met hoogtoerige jank in het opwind-mechaniek. De verkoopster geeft mij korting, ze vermoedt mijn kinderlijke ziel.
Ik bof, "Godverdommenan!" denk ik en rijd terug naar mijn kamer vol stemmen.

*'Dun worden tarwe, gerst en rogge gezaaid'